شنونده بهتر بودن در رابطه؛ ۱۷ راهکار ساده برای ارتباط موثر
- ✔️
حضور ذهنی داشته باشید:
هنگام صحبت کردن شریک زندگیتان، تمام توجهتان را به او معطوف کنید. گوشی موبایل را کنار بگذارید، تلویزیون را خاموش کنید و از هرگونه عامل حواسپرتی دوری کنید. - ✔️
تماس چشمی برقرار کنید:
تماس چشمی نشان میدهد که شما به صحبتهای طرف مقابلتان علاقه دارید و به او احترام میگذارید. - ✔️
زبان بدن مثبت داشته باشید:
سر تکان دادن، لبخند زدن و خم شدن به سمت جلو نشان میدهد که شما فعالانه گوش میدهید. - ✔️
سؤال بپرسید:
سؤال پرسیدن نشان میدهد که شما به صحبتهای طرف مقابلتان علاقهمند هستید و میخواهید اطلاعات بیشتری کسب کنید. - ✔️
گوش دهید، قضاوت نکنید:
سعی کنید بدون پیشداوری و قضاوت به صحبتهای شریک زندگیتان گوش دهید. هدف شما درک دیدگاه اوست، نه ارزیابی آن. - ✔️
به احساسات توجه کنید:
فقط به کلمات گوش ندهید، بلکه به احساساتی که در پشت کلمات پنهان شدهاند نیز توجه کنید. - ✔️
احساسات طرف مقابل را تصدیق کنید:
با گفتن جملاتی مانند “درک میکنم که ناراحت هستی” یا “به نظر میرسد خیلی هیجانزدهای” احساسات شریک زندگیتان را تصدیق کنید. - ✔️
خلاصه کنید:
برای اطمینان از اینکه صحبتهای طرف مقابلتان را به درستی متوجه شدهاید، میتوانید صحبتهای او را خلاصه کنید. - ✔️
از قطع کردن صحبت طرف مقابل خودداری کنید:
به شریک زندگیتان اجازه دهید تا صحبتهایش را کامل کند، حتی اگر با او موافق نباشید. - ✔️
به دنبال نکات مشترک باشید:
سعی کنید نکات مشترکی را در صحبتهایتان پیدا کنید و بر روی آنها تمرکز کنید. - ✔️
از بحث و جدل خودداری کنید:
هنگام گوش دادن به صحبتهای شریک زندگیتان، از بحث و جدل خودداری کنید. هدف شما درک دیدگاه اوست، نه برنده شدن در بحث. - ✔️
صبور باشید:
ممکن است شریک زندگیتان برای بیان احساساتش به زمان نیاز داشته باشد. صبور باشید و به او فضا بدهید.
- ✔️
تمرین کنید:
گوش دادن فعالانه یک مهارت است که نیاز به تمرین دارد. هرچه بیشتر تمرین کنید، در این مهارت بهتر خواهید شد. - ✔️
از بازخورد بگیرید:
از شریک زندگیتان بپرسید که آیا احساس میکند به اندازه کافی شنیده میشود. - ✔️
در صورت لزوم کمک حرفهای بگیرید:
اگر در برقراری ارتباط موثر با شریک زندگیتان مشکل دارید، از یک مشاور یا رواندرمانگر کمک بگیرید. - ✔️
از حواسپرتیهای ذهنی رها شوید:
گاهی اوقات، حواسپرتیهای ذهنی مانع از گوش دادن موثر میشوند. سعی کنید قبل از شروع صحبت، ذهنتان را آرام کنید و افکار مزاحم را کنار بگذارید.
با به کارگیری این نکات ساده، میتوانید به شنونده بهتری در رابطهتان تبدیل شوید و صمیمیت و ارتباط عمیقتری را با شریک زندگیتان تجربه کنید.
چطور در رابطهتان بهتر شنونده باشید؟ 17 نکته
1. حضور کامل داشته باشید:
وقتی طرف مقابلتان صحبت میکند، واقعاً آنجا باشید. تلفن همراه را کنار بگذارید، تلویزیون را خاموش کنید و از هرگونه حواسپرتی دوری کنید. تمام توجه خود را به صحبتهای او معطوف کنید و نشان دهید که برایتان مهم است. این حضور فیزیکی و ذهنی، پایه و اساس یک شنونده خوب بودن است. فکر کردن به پاسخ خودتان در حین صحبت کردن طرف مقابل، تمرکز شما را از بین میبرد. به بدنتان هم دقت کنید. زبان بدن شما هم باید نشان دهنده توجهتان باشد. تماس چشمی برقرار کنید و حالت چهرهتان را متناسب با صحبتهای طرف مقابل تنظیم کنید. این کار نشان میدهد که شما فعالانه در حال گوش دادن هستید.
2. از قطع کردن صحبت دیگران خودداری کنید:
اجازه دهید طرف مقابلتان حرفش را تمام کند. حتی اگر فکر میکنید میدانید چه میخواهد بگوید، صبر کنید. قطع کردن صحبت دیگران نه تنها بیادبانه است، بلکه باعث میشود آنها احساس کنند حرفهایشان مهم نیست. این کار میتواند به ایجاد سوءتفاهم و ناراحتی در رابطه منجر شود. اگر سوالی دارید، صبر کنید تا طرف مقابل صحبتش را تمام کند و بعد سوالتان را بپرسید. مقاومت در برابر تمایل به قطع کردن صحبت دیگران، نشانهای از احترام و ارزش قائل شدن برای آنها است. تمرین کنید که صبور باشید و به دیگران فرصت دهید تا کامل صحبت کنند. این مهارت به مرور زمان تقویت میشود.
3. سوالات باز بپرسید:
به جای سوالات بله/خیر، سوالاتی بپرسید که طرف مقابل را تشویق کند بیشتر توضیح دهد. 
مثلا به جای اینکه بپرسید “روز خوبی داشتی؟” بپرسید “امروز چه اتفاقاتی افتاد؟” این نوع سوالات فضایی برای گفتگوی بیشتر ایجاد میکنند. سوالات باز نشان میدهند که شما واقعاً به آنچه طرف مقابل میگوید، علاقهمند هستید. این سوالات میتوانند مکالمه را به مسیرهای جدید و جالبی هدایت کنند. از به کار بردن کلماتی مانند “چرا” و “چطور” در سوالات خود استفاده کنید.
4. همدلی نشان دهید:
سعی کنید خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و احساسات او را درک کنید. همدلی به معنای تایید احساسات طرف مقابل است، حتی اگر با آنها موافق نیستید. 
با گفتن جملاتی مانند “به نظر میرسد خیلی ناراحت هستی” یا “متوجهام که چقدر برایت مهم است” همدلی خود را نشان دهید. همدلی باعث میشود طرف مقابل احساس کند که شنیده و درک شده است. این کار به ایجاد صمیمیت و نزدیکی در رابطه کمک میکند. تمرین کنید که احساسات دیگران را تشخیص دهید و به آنها واکنش مناسب نشان دهید.
5. بازخورد دهید:
برای نشان دادن اینکه در حال گوش دادن هستید، از کلمات تاییدکننده مانند “آهان”، “درسته” یا “متوجهام” استفاده کنید. مثلا میتوانید بگویید “پس منظورت این است که. . . “. این کار به طرف مقابل اطمینان میدهد که شما به حرفهایش توجه میکنید و سعی در درک آنها دارید. بازخورد دادن همچنین فرصتی برای تصحیح سوءتفاهمها فراهم میکند. به زبان بدن خود نیز توجه کنید. تکان دادن سر و لبخند زدن نشانههایی از توجه و درک هستند. از بازخورد منفی و انتقادی خودداری کنید، مگر اینکه از شما خواسته شود.
6. قضاوت نکنید:
سعی کنید بدون قضاوت به صحبتهای طرف مقابل گوش دهید. همه ما حق داریم دیدگاههای متفاوتی داشته باشیم. قضاوت کردن باعث میشود طرف مقابل احساس ناامنی کند و از به اشتراک گذاشتن افکار و احساساتش خودداری کند. به جای قضاوت کردن، سعی کنید بفهمید که چرا طرف مقابل اینگونه فکر میکند یا احساس میکند. سعی کنید ذهنی باز داشته باشید و به دیدگاههای جدید گوش دهید. قضاوت کردن میتواند به رابطه آسیب بزند و مانع از ایجاد ارتباط عمیق شود. تمرین کنید که به جای قضاوت کردن، سوال بپرسید و سعی کنید بیشتر بفهمید.
7. به زبان بدن توجه کنید:
زبان بدن میتواند اطلاعات زیادی در مورد احساسات طرف مقابل به شما بدهد. به حالت چهره، لحن صدا، و حرکات بدن او توجه کنید. آیا او مضطرب، ناراحت، هیجانزده یا خسته به نظر میرسد؟ مثلا اگر طرف مقابل در حین صحبت کردن دستهایش را گره میکند، ممکن است احساس ناامنی کند. اگر او لبخند میزند، احتمالاً خوشحال است. با توجه به زبان بدن، میتوانید واکنشهای مناسبتری نشان دهید.
8. از منحرف کردن بحث خودداری کنید:
وقتی طرف مقابل در حال صحبت کردن است، سعی نکنید بحث را به موضوع دیگری بکشانید. این کار میتواند نشان دهد که شما به آنچه او میگوید علاقهمند نیستید. حتی اگر موضوعی به ذهنتان رسید که میخواهید در مورد آن صحبت کنید، صبر کنید تا طرف مقابل صحبتش را تمام کند. اگر بحث به طور ناخواسته منحرف شد، سعی کنید آن را به موضوع اصلی برگردانید. مثلا میتوانید بگویید “منظورت این بود که. . . “. تمرکز بر موضوع اصلی، به ایجاد یک گفتگوی سازنده کمک میکند.
9. حافظه خود را تقویت کنید:
سعی کنید جزئیات مهم صحبتهای طرف مقابل را به خاطر بسپارید. این کار نشان میدهد که شما به آنچه او میگوید اهمیت میدهید و به آن توجه میکنید. اگر نمیتوانید همه چیز را به خاطر بسپارید، میتوانید یادداشت بردارید. در مکالمات بعدی، به جزئیاتی که قبلاً به اشتراک گذاشته شدهاند اشاره کنید. مثلا میتوانید بپرسید “چطور شد که گفتی. . . “. این کار نشان میدهد که شما به حرفهای طرف مقابل گوش میدهید و آنها را به خاطر میسپارید.
10. صبور باشید:
گوش دادن به صحبتهای دیگران، مخصوصا زمانی که آنها احساساتی هستند یا در حال بیان مشکلات خود هستند، ممکن است دشوار باشد. صبر داشته باشید و به طرف مقابل فرصت دهید تا احساسات خود را بیان کند. از عجله کردن در پایان دادن به مکالمه خودداری کنید. حضور شما و گوش دادن صبورانه میتواند به طرف مقابل کمک کند تا احساس بهتری داشته باشد. صبر، یکی از مهمترین ویژگیهای یک شنونده خوب است. تمرین کنید که در شرایط دشوار هم آرامش خود را حفظ کنید و صبورانه به صحبتهای دیگران گوش دهید.
11. از ارائه نصیحت ناخواسته خودداری کنید:
مگر اینکه از شما خواسته شود، از ارائه نصیحت و راه حل خودداری کنید. گاهی اوقات، افراد فقط نیاز دارند که کسی به حرفهایشان گوش دهد و آنها را درک کند. ارائه نصیحت ناخواسته میتواند این تصور را ایجاد کند که شما فکر میکنید میدانید بهتر از آنها چه کاری باید انجام دهند. اگر میخواهید کمک کنید، ابتدا از آنها بپرسید که آیا نیاز به راه حل یا نصیحت دارند یا نه. مثلا میتوانید بگویید “آیا دوست داری در مورد راهحلها با هم صحبت کنیم؟” احترام به استقلال و اختیار طرف مقابل، کلید یک ارتباط سالم است.
12. احساسات خود را مدیریت کنید:
اگر موضوعی که طرف مقابل در مورد آن صحبت میکند، احساسات شما را تحریک میکند، سعی کنید قبل از پاسخ دادن، آرام شوید. واکنشهای احساسی میتواند مانع از گوش دادن فعال و درک دیدگاه طرف مقابل شود. اگر نیاز دارید، میتوانید برای مدتی از مکالمه فاصله بگیرید تا آرام شوید. مثلا میتوانید بگویید “من نیاز دارم کمی فکر کنم قبل از اینکه جواب بدهم. ” مدیریت احساسات، یکی از مهمترین مهارتهای ارتباطی است. تمرین کنید که احساسات خود را شناسایی کنید و به روشی سالم با آنها کنار بیایید.
13. از زبان محترمانه استفاده کنید:
حتی اگر با دیدگاههای طرف مقابل موافق نیستید، از زبان محترمانه و مودبانه استفاده کنید. از توهین، تحقیر و بهرهگیری از کلمات نامناسب خودداری کنید. بهرهگیری از زبان محترمانه، فضایی امن و سازنده برای گفتگو ایجاد میکند. این کار به طرف مقابل اطمینان میدهد که شما به او احترام میگذارید، حتی اگر با او مخالف باشید. احترام متقابل، پایه و اساس یک رابطه سالم است. تمرین کنید که در هر شرایطی، با احترام با دیگران صحبت کنید.
14. زمان مناسب را انتخاب کنید:
اگر خسته، گرسنه یا مضطرب هستید، ممکن است نتوانید به خوبی به صحبتهای طرف مقابل گوش دهید. محیطی آرام و بدون حواسپرتی را انتخاب کنید. اگر هر دو طرف آماده و مایل به گفتگو باشید، احتمال موفقیت مکالمه بیشتر خواهد بود. ارتباط موثر نیاز به آمادگی و تمرکز دارد. از عجله کردن در شروع مکالمه خودداری کنید.
15. سؤالات روشن کننده بپرسید:
اگر چیزی را متوجه نشدید، از پرسیدن سؤالات روشن کننده نترسید. پرسیدن سؤالات، نشان میدهد که شما به درک کامل موضوع اهمیت میدهید. مثلا میتوانید بپرسید “منظورت از. . . چیست؟” یا “آیا میتوانی بیشتر توضیح دهی؟” این کار به طرف مقابل کمک میکند تا افکار خود را بهتر بیان کند و از سوءتفاهم جلوگیری میکند. از پرسیدن سؤالات کلی خودداری کنید و به جای آن، سؤالات مشخص و دقیق بپرسید. شفافیت و وضوح، کلید یک ارتباط موفق است. با پرسیدن سؤالات روشن کننده، میتوانید از ابهامات جلوگیری کنید و به درک عمیقتری از دیدگاه طرف مقابل برسید.
16. به تفاوت های فرهنگی توجه کنید:
در ارتباط با افراد مختلف، به تفاوت های فرهنگی در سبک ارتباطی توجه کنید. برخی از فرهنگ ها ممکن است در مقایسه با سایر فرهنگ ها، صریح تر یا غیر مستقیم تر باشند. زبان بدن و لحن صدا نیز ممکن است در فرهنگ های مختلف معانی متفاوتی داشته باشند. مثلا در برخی از فرهنگ ها، اجتناب از تماس چشمی نشان دهنده احترام است، در حالی که در فرهنگ های دیگر ممکن است بی احترامی تلقی شود. همدلی و احترام به تفاوت های فرهنگی، کلید یک ارتباط موفق و سازنده است. با یادگیری در مورد فرهنگ های مختلف، میتوانید مهارت های ارتباطی خود را بهبود بخشید و روابط قوی تری با دیگران برقرار کنید.
17. تمرین کنید:
مهارت شنیدن، مانند هر مهارت دیگری، با تمرین بهبود می یابد. به طور آگاهانه سعی کنید در مکالمات روزمره خود، یک شنونده بهتر باشید. از دوستان و خانواده خود بازخورد بخواهید. با گذشت زمان، به طور طبیعی تر و موثرتر میتوانید به صحبت های دیگران گوش دهید. هر چه بیشتر تمرین کنید، مهارت شنیدن شما بهتر خواهد شد. با تعهد و تلاش، میتوانید به یک شنونده فوق العاده تبدیل شوید.
خیلی دوست دارم وقتی کسی با من حرف میزنه بهش اینطوری فکر نکنم که این حرفای منو داره گوش میکنه یا نه. یه راهی که خودم امتحان کردم اینه که همون لحظه یه چیزی از حرفاشو تکرار کنم. مثلا بگم “پس میگی دیروز دوستات بدون تو برنامه ریختن؟” اینطوری هم طرف میفهمه حواسم بهش هست، هم خودم بهتر میفهمم چی میگه.
یکی از چیزایی که زندگی منو عوض کرد این بود که یاد گرفتم گاهی سوال کردن بهتر از جواب دادنه. بعضی وقتا آدم فکر میکنه باید یه راه حل فوری بده در حالی که طرف فقط میخواد یه گوش شنوا داشته باشه. توی یه دعوای بیخود یادم میاد چقدر سعی کردم راه حل بدم ولی بعد فهمیدم طرف فقط میخواست بشنوه که میگم “حق داری ناراحت باشی”.
گوش دادن یه جورایی مثل تکواندوه. نباید وسط حرف طرف بپری یا زود قضاوت کنی. من یه مدت فکر میکردم باهوشم که زود میفهمم طرف چی میخواد بگه، ولی بعد فهمیدم این فقط واسه اینه که حواسم پیش خودم بوده نه حرفاش. حالا سعی میکنم بیشتر مکث کنم قبل از جواب دادن.
یکی از رازهایی که من فهمیدم اینه که گاهی اوقات بهترین واکنش سکوته. نه “هوم” گفتنه، نه تکان دادن سر، فقط سکوت. اینجوری طرف حس میکنه واقعا فضا براش بازه و میتونه هرچی توی دلشه بگه. یادمه یه بار با این روش یکی از دوستام کلی چیزا گفت که هیچوقت به کسی نگفته بود.
چیزی که توی این سالا فهمیدم اینه که گوش دادن مثل یه عضله میمونه. هرچی بیشتر ازش کار بکشی قوی تر میشه. اولش سخته که تمرکز کنی و نخوای وسط حرف طرف بپری، ولی بعد از مدتی خودت میبینی که چقدر رابطه ها بهتر میشن. حتی توی یه بحث ساده سر چیزی مثل انتخاب رستوران هم فرقش رو میشه فهمید.